ภาพถ่ายเดวิด โกลด์แบลต์ จากเดอะ การ์เดียน
ก้าวเข้าสู่นาทีสำคัญของฟุตบอลโลก 2010 ที่แอฟริกาใต้ (ในขณะที่เมืองไทยสำคัญทุกแมตช์ที่เสียตังค์) ประเทศที่มีประชากรทั้งคนเชื้อชาติแอฟริกันและผู้คนที่อพยพมาจากประเทศและทวีปอื่น เป็นเวลากว่าครึ่งศตวรรษที่เดวิด โกลด์แบลต์--ช่างภาพชาวแอฟริกาใต้มองโลกด้วยสายตาที่ตั้งคำถามกับสิ่งที่คนมากมายเพิกเฉย ผู้คนกู่ร้อง ร่ำไห้ เร้าใจไปกับเกมกีฬาฟุตบอล ทว่า ผลงานศิลปะของโกลด์แบลต์หลีกเลี่ยงการแสดงสิ่งที่เปิดเผยความรู้สึก เสนอข้อเท็จจริงอันทุกข์ทนของแอฟริกาใต้ การสำรวจที่ลึกซึ้งเป็นเวลานานจากงานของเขา ปี 1948-2009 แสดงที่พิพิธภัณฑ์คนยิว ในนิวยอร์ก บันทึกความเป็นไปในทุกวันของประเทศที่แบ่งแยกเผ่าพันธุ์ด้วยรูปภาพชานเมืองของพวกผิวขาวและกลุ่มที่พักอาศัยของคนดำ กลุ่มคนทางการเมืองผู้มีเชื้อชาติแอฟริกาและเกมฟุตบอลโซโวโต้ ภาพถ่ายคนผิวขาวและดำ 150 คน ถ่ายทอดเรื่องราวแห่งสถาบันและชีวิตส่วนตัวซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอดีตทางประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตที่ซับซ้อนที่สร้างรูปแบบชีวิตในปัจจุบัน รวมทั้งของนายโกลด์แบต์เองด้วย
เขาเกิดปี 1930 ในเมืองเหมืองทองคำของแรนโฟนไทน์ ใกล้ๆ โจฮันเนสเบิร์ก เป็นลูกหลานของชาวยิวลิโธเนียนผู้อพยพมาแอฟริกาในศตวรรษที่ 19 เริ่มถ่ายรูปตั้งแต่วัยรุ่น รูปถ่ายจากชั้นมัธยมปลายหลายปีเป็นงานอ่านประสบกาณณ์อันซับซ้อน หนึ่งในงานระยะแรก ในนิทรรศการที่พิพิธภัณฑ์คนยิว "รูปถ่ายเซาธ์ แอฟริกา : เดวิด โกลด์แบลต์" ถ่ายในปี 1948 ชักภาพแรงงานผิวดำในโดร์แบน ระหว่างเต้นรำอย่างเต็มที่ เหลือบสายตามองกล้องเล็กน้อย การแสดงผลงานในครั้งที่สองและครั้งที่สาม กวาดสายตามองว่าอะไรเป็นสิ่งที่แท้จริงของภาพถ่าย : งานกราฟฟิตี้ของสัญลักษณ์สวัสดิกะที่พ่นอย่างลวกๆ บนผืนกำแพง ลวดลายของมันสะท้อนรูปแบบผู้คนที่เพิ่มขึ้น
ตลอดช่วง 50s โกลด์แบลต์เรียนถ่ายรูปขณะที่ทำธุรกิจครอบครัวไปพร้อมๆ กัน ซึ่งเป็นธุรกิจร้านเสื้อผู้ชาย ในปี 1962 เขาเริ่มถ่ายรูปอาชีพ การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองเริ่มคลี่คลาย ในท้ายศตวรรษที่ 40 พรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาลควบคุมโดยชาวแอฟริกันผิวขาวเชื้อสายดัตช์ ตั้งนโยบายแห่งชาติ ว่าด้วยการแบ่งแยกเผ่าพันธุ์หรือระบบการเมืองแอฟริกาที่ให้ชนผิวขาวมีสิทธิ์เป็นพลเมืองสมบูรณ์แบบ คนผิวดำหรือผิวสีอื่นๆ คือ พลเมืองชั้นสอง
เกือบจะทันทีที่ข้อห้ามพิเศษเริ่มได้ผล ในปี 1949 การแต่งงานข้ามเผ่าพันธุ์ถือเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ปี 1950 เมืองต่างๆ ถูกแบ่งเขตแดนที่อยู่อาศัยโดยใช้เผ่าพันธุ์เป็นเกณฑ์คัด ปี 1951 บรรดาคนผิวดำถูกร้องขอให้เคลื่อนย้ายไปที่เขตคุ้มครองซึ่งรัฐบาลออกรูปแบบให้ ชื่อว่า "แบนทัสแทนส์" หรือรัฐบาลแห่งพงศ์พันธุ์ เปลี่ยนทั้งงานและการได้รับการบริการทางสังคม โดยปี 1953 เริ่มมีสิ่งสาธารณะเพิ่มขึ้นหลายชนิด ทั้งชายหาดหลายแห่ง น้ำพุกลางแจ้ง เป็นของเฉพาะเผ่าพันธุ์
การรณรงค์การแบ่งแยกครั้งนี้เป็นประวัติศาสตร์ในปัจจุบัน ส่วนหนึ่งผ่านภาพถ่าย ความรุนแรงที่น่าตื่นตระหนกที่ถูกผลิตบ่อยครั้ง ดูเหมือนไม่เกิดขึ้นในการอยู่แอฟริกาในช่วงปีนั้น เมื่อมาตรฐานยังคงใหม่และการต่อต้านยังไม่ได้เกิดขึ้น ในอีกทางหนึ่ง ชาวแอฟริกาใต้ตกอยู่ในภาวะฝันร้ายทางศีลธรรม รัฐบาลใหม่หยุดการกระทำกับพลเมืองทั้งหมดบนพื้นฐานด้านสีผิวและการทำให้ใครเจ็บปวด ว่าด้วยประชากรกับข้อเสียเปรียบอันผิดปรกติจากความเป็นจริง ใช่แล้ว! ชีวิตประจำวันดำเนินไปเรื่อยๆ ผู้คนตื่นขึ้นและไปทำงาน ต่อรองกับบรรดาเจ้านาย เพื่อนบ้าน ครอบครัว เงินหรือสิ่งที่ขาดหาย ราวกับว่าการแบ่งเชื้อสายเผ่าพันธุ์โดยองค์กรรัฐกลายเป็นสิ่งที่อยู่รอบๆ ตัว โดยเพาะอย่างยิ่ง ถ้าคุณคือคนขาว--ปรุโปร่ง ปรกติ ธรรมดา
มันคือแอฟริกาใต้ที่นายโกลด์แบลต์ถ่ายรูปไว้ ประเทศที่ไม่ได้อยู่ในช่วงยุคยากลำบากของวีรบุรุษ (ผู้ที่ต่อสู้ทางความเชื่อ เชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ บางครั้งเลยเถิดถึงการเป็นฆาตกร) ทว่าสังคมถูกควบคุมด้วยระบบที่นำเสนอให้ทุกๆ วัน ความใจดี โอบอ้อมอารีและความโหดร้ายทารุณ ถูกซุกซ่อนถ้วยระบบอันกัดกร่อนใจกลางสังคม นายโกลด์แบลต์ใช้แบบจำลองของการแบ่งชนชั้น เขาสร้างสรรค์รูปภาพที่มองครั้งแรกดูเหมือนไม่น่าตื่นเต้น สั้นๆ ง่ายๆ ทั่วไป รวมทั้งไม่มีใจความหลัก แต่เมื่อคุณอ่านข้อเขียนแนะนำชิ้นงาน คุณจะพบว่า ทุกรูปมาจากเรื่องราวครั้งหลังซึ่งลงรากลึกและทำให้มันหม่นมืด
เซ้นส์เรื่องศิลปะของเขาแตกประเด็นเกี่ยวกับเรื่องราวหวนหลัง การเกิดขึ้นร่วมกันของความแตกต่าง ความเป็นจริงที่สะท้อนกลับมา ถูกครอบคลุมและใช้มันสนับสนุนผลงาน ในรูปถ่ายเมื่อราวๆ ปี 1955 ครอบครัวคนผิวดำ แม่กำลังแบกกระเป่าเดินทาง พ่อจูงมือลูกข้ามถนนว่างเปล่าในโจฮันเนสเบิร์ก "พวกเขาเพิ่งมาถึงเมือง" โกลด์แบลต์เขียนไว้ใต้ภาพ พวกเขาดูมั่นใจ, ที่บ้านในเมือง
จากปี 1964 มาถึงรูปภาพโจฮันเนสเบิร์กรูปอื่น ห่างไกลอารมณ์ความรู้สึกมองโลกในแง่ดี ปัจจุบันมีคนผิวดำมากมายในเมือง ฝูงชนทำงานถึงสิ้นวันทำงาน เดินขวักไขว่เต็มลานสองข้ามถนน พวกเขามุ่งหน้าไปที่รถไฟกลับโซวีโต (South Western Townships) เหมือนตู้คอนเทนเนอร์ที่บรรทุกคนที่ถูกแบ่งแยกสีผิวไว้ ขณะที่ท้องถนนแน่นขนัดด้วยรถราที่มุ่งตรงไปในทิศทางตรงกันข้าม คาดเดาว่ามุ่งไปที่บ้านในย่านนอกเมืองของคนขาว
ในปี 1972 นายโกลด์ แบลต์ ใช้เวลาทุกวันเป็นเวลากว่า 6 เดือน ถ่ายรูปโซวีโต เขาทำงานด้วยวิถีนั้น โดยสร้างข้อตกลงเรื่องเวลาและพลังงานในสถานที่พิเศษๆ หรือกลุ่มคน เชื่อมโยงอย่างแปลกประหลาดด้วยการเล่าเรื่องที่ปรากฎในภาพ บ่อยครั้งที่หัวข้อเลือกพุ่งประเด็นไปที่งานหรือสถานการณ์ที่มากด้วยปัญหาและยากที่จะแก้ไข กิจกรรมด้วยความยากเข็ญ : สถานที่อันตรายหรือยากที่เข้าไปได้ ผู้คนที่สับสนและอธิบายได้ลำบาก แล้วชวนให้อารมณ์เสีย ทว่าทางเลือกของเขาคือ วางแผนไว้แล้วว่า "ไม่ได้เกิดขึ้นด้วยความไม่จงใจ" การไม่เอื้ออำนวยจะดำรงทัศนคติของเขาให้ออกจากความสมดุล
เขาแสดงงานหลายต่อหลายครั้ง การแสดงงาน 2 ซีรีส์ ถ่ายทอดความเป็นคนแอฟริกัน--กลุ่มคนที่เขาเอาตัวเองเขาไปคลุก เห็นความแตกต่างระหว่างความเชื่อและสถานะ รูปถ่ายเรียงแถวความแตกต่างของคนแอฟริกันแสดงโชว์ในพิพิธภัณฑ์คนยิว ดำเนินงานโดย ซูซาน ทูมาร์คิน
ในปี 1984 โกลด์แบลต์ เดินทางไปพร้อมคนแอฟริกัน กวาดตามองแสงไฟหน้ารถบัส เขาถ่ายรูปคนทำงานผู้คอยท่าเพื่อเปลี่ยนทิศางการเดินทาง ครั้งหนึ่งบนถนน โกลด์แบลต์ถ่ายรูปพวกเขาในระยะใกล้ชิด ทั้งนั่ง ทั้งยืน ทั้งงีบหลับ ภาพนี้ไม่มีเรื่องราวหนหลัง ไม่มีอะไรซ่อนอยู่ข้างใน แต่สิ่งที่มันเป็นคือ ภาพที่สะท้อนถึงการมีชีวิตอยู่ นั่นคือสิ่งที่พวกเขายังคงดำเนินอยู่ มองพวกเขาเรื่อยๆ เช่นผลงานของโกลด์แบลต์ มันทั้งเงียบและตื่นตัว ปลุกให้ตื่นทั้งๆ ที่พวกเขาดูเหมือนหลับ
แปลและคัดย่อมาจาก เดอะ นิวยอร์ก ไทมส์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น